Rząd wprowadza nowe zasady 800 plus – świadczenie tylko dla pracujących, tysiące rodzin straci wsparcie

Zmiany w świadczeniu 800 plus – komu przysługuje od nowego roku?

Sejm uchwalił ustawę, która zdecydowanie zmienia zasady przyznawania świadczenia 800 plus oraz innych dodatków socjalnych dla cudzoziemców mieszkających w Polsce. Od stycznia przyszłego roku dostęp do tego wsparcia będą miały wyłącznie te rodziny, w których przynajmniej jeden rodzic aktywnie pracuje lub prowadzi własną działalność gospodarczą.

 

To istotna zmiana, która odwraca dotychczasową politykę pomocy socjalnej. Ponadto ustawodawcy zdecydowali się na przedłużenie legalnego pobytu uchodźców z Ukrainy do 4 marca 2026 roku, jednocześnie jednak ograniczając zakres bezpłatnych świadczeń zdrowotnych przysługujących dorosłym nieubezpieczonym uchodźcom.

„Praca warunkiem otrzymania świadczeń” – nowy porządek

Od nowego roku rodzice cudzoziemcy, którzy chcą otrzymać 800 plus, muszą spełnić kilka kluczowych warunków. Po pierwsze, należy być zatrudnionym na co najmniej umowę o pracę, umowę zlecenie lub prowadzić firmę, osiągając zarobki nie niższe niż połowa minimalnej pensji (w 2025 roku to 2 333 zł brutto). Po drugie, dziecko musi uczęszczać do polskiej szkoły, a po trzecie – rodzic musi posiadać ważny numer PESEL i faktycznie mieszkać na terenie Polski.

 

Zakład Ubezpieczeń Społecznych przeprowadzać będzie miesięczną weryfikację spełniania tych wymogów, korzystając między innymi z danych Straży Granicznej. W przypadku utraty zatrudnienia choćby na jeden miesiąc, środki zostaną wstrzymane.

 

Dodatkowe świadczenia również powiązane z aktywnością zawodową

Nowa logika nie dotyczy tylko 800 plus. Również dodatki takie jak „Dobry Start” i „Aktywny Rodzic” uzależnione będą od poziomu zatrudnienia lub opłacania składek zdrowotnych. Minister finansów Andrzej Domański szacuje, że dzięki tym zmianom budżet państwa może zaoszczędzić mniej niż 5 miliardów złotych rocznie.

 

Nie ma jednak jednoznacznych prognoz, ilu rodziców prawdopodobnie straci prawo do świadczeń – szacunki wskazują na dziesiątki tysięcy rodzin. Rząd zapewnia, że Ukraińcy stanowią już ponad 5 proc. wszystkich pracujących w Polsce, a osoby faktycznie zatrudnione nie mają powodów do obaw. Wiceminister spraw wewnętrznych Maciej Duszczyk podkreślił:

„Ci, którzy pracują, nie mają się czego obawiać”.

 

Przedłużenie legalnego pobytu uchodźców z Ukrainy

Wraz ze zmianami systemu wsparcia socjalnego przyjęte przepisy wydłużają także legalną ochronę pobytową dla obywateli Ukrainy o kolejne 18 miesięcy, do 4 marca 2026 roku. Okres ten jest powiązany z decyzją Rady Unii Europejskiej, która przedłużyła tymczasową ochronę uchodźców pochodzących z terenów objętych wojną.

 

Ograniczenia w darmowej opiece zdrowotnej

Największe kontrowersje wzbudziły jednak cięcia w dostępie do bezpłatnej opieki medycznej. Ustawa wykreśla z listy refundowanych świadczeń między innymi:

• leczenie stomatologiczne,
• rehabilitację leczniczą,
• większość refundowanych leków,
• planowe zabiegi endoprotezoplastyki oraz usunięcia zaćmy.

 

Według szacunków Ministerstwa Zdrowia, dzięki tym ograniczeniom uda się zaoszczędzić około 30 milionów złotych do marca 2026 roku.

 

W praktyce oznacza to, że dorośli uchodźcy z Ukrainy, którzy nie odprowadzają składek ubezpieczeniowych, będą musieli pokrywać koszty leczenia z własnej kieszeni. Z kolei dzieci oraz osoby opłacające składki zdrowotne zachowują pełen dostęp do świadczeń medycznych.

 

Prawnicy wskazują, że niektóre z tych ograniczeń mogą być kwestionowane z punktu widzenia konstytucji i mogą znaleźć się pod ostrzałem prezydenckiego weta.

 

Na co zwrócić uwagę?

Warto pamiętać, że świadczenia rodzinne, w tym 800 plus, od przyszłego roku będą podlegały comiesięcznej weryfikacji: zatrudnienia rodzica oraz obecności dziecka w polskiej szkole. Oznacza to, że system sprawdza aktywność zawodową cudzoziemców i kontroluje remonty świadczeń.

 

Równocześnie przedłużenie legalnego pobytu oraz zmiany w systemie zdrowotnym pokazują, jak Polska dostosowuje swoje prawo do aktualnych wyzwań związanych z dużą liczbą uchodźców i koniecznością zarządzania środkami publicznymi.