To nie „zwykła” choroba, tylko nerwica. 6 objawów, które daje ciało, gdy wysiada psychika
Co to jest nerwica i jak ją rozpoznać?
Termin „nerwica” funkcjonuje jako potoczne określenie w psychologii, mocno głęboko zakorzenione w tradycji, mimo że w aktualnej Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-10) jest używane sporadycznie. W polskiej praktyce nerwica zwykle odnosi się do zaburzeń lękowych manifestujących się objawami somatycznymi.
Przypadłości te obejmują szerokie spektrum zaburzeń psychicznych, które mogą przyjmować rozmaite formy: od zmian w zachowaniu, takich jak obsesyjne mycie rąk, przez natrętne myśli, aż po doświadczanie intensywnych emocji, np. lęku. Często pojawiają się też symptomy imitujące poważne choroby zagrażające życiu.
Główne symptomy nerwicy według Antoniego Kępińskiego
Znany polski psychiatra, Antoni Kępiński, wyróżnił kilka podstawowych objawów nerwicy, które warto mieć na uwadze:
Lęk – z konkretnego powodu lub uogólniony
Lęk towarzyszący nerwicy może dotyczyć określonych sytuacji lub przedmiotów, np. lęku wysokości, lecz równie często ma charakter uogólniony, niewywołany jasnym bodźcem – nierzadko wiąże się z napadami paniki. Osoby cierpiące z powodu nerwicy opisują uczucie ciągłego, męczącego napięcia i poczucie niepokoju, utrzymujące się przez długi czas.
„Błędne koło” nerwicy
To metafora, która świetnie obrazuje mechanizm nerwicy. Pojawiające się lękowe dolegliwości wywołują objawy podobne do symptomów chorób somatycznych, na przykład zawału serca, co z kolei podnosi poziom lęku, generując jeszcze silniejsze objawy – w ten sposób spirala ulega nakręceniu i pogłębia się cierpienie pacjenta.
Egocentryzm i nadmierne skupienie na sobie
W nerwicy egocentryzm często przejawia się jako przesadne zamartwianie się własnym zdrowiem i symptomami. Pacjenci nadmiernie koncentrują się na doznawanych objawach, co może powodować izolację społeczną oraz obniżenie jakości relacji z otoczeniem.
Zaburzenia wegetatywne i somatyczne symptomy
Osoby z nerwicą często zgłaszają objawy mogące wskazywać na choroby fizyczne, takie jak bezsenność, duszności czy bóle. Charakterystyczne jest jednak to, że mimo krytycznego podejścia do swojego stanu – pacjenci wiedzą, że ich lęk jest przesadny – nie potrafią go skutecznie opanować.
Zespół lęku uogólnionego – czym się charakteryzuje?
Zespół lęku uogólnionego (GAD) jest jednym z najczęściej diagnozowanych zaburzeń lękowych. Charakteryzuje się przewlekłym, trudnym do kontrolowania zamartwianiem się o różne aspekty życia – zdrowie, pracę, finanse czy relacje społeczne. Co istotne, lęk występuje niezależnie od sytuacji i utrzymuje się przynajmniej przez sześć miesięcy.
Typowymi objawami GAD oprócz nadmiernego niepokoju są:
- przewlekłe zmęczenie,
- napięcie mięśni,
- bóle głowy,
- zaburzenia snu,
- problemy z koncentracją,
- dolegliwości ze strony układu pokarmowego.
Pacjenci zdają sobie często sprawę, że ich lęk jest nadmierny, niemniej nie potrafią go opanować, co mocno wpływa na codzienne życie i samopoczucie.
Fizyczne objawy w GAD i powiązane choroby
Pacjenci zgłaszający niewyjaśnione dolegliwości somatyczne często mają diagnozowane uogólnione zaburzenie lękowe lub depresję. Badania wskazują, że GAD może poprzedzać objawy fizyczne, a u osób z tym zaburzeniem częściej współwystępują też zaburzenia somatyzacyjne, choć nie wszystkie dane to potwierdzają.
Do objawów i chorób związanych z GAD należą:
- ból w klatce piersiowej,
- zespół przewlekłego zmęczenia,
- zespół jelita drażliwego,
- hiperwentylacja,
- napięciowe bóle głowy,
- przewlekłe choroby somatyczne, takie jak nadciśnienie, cukrzyca czy choroby serca.
Wpływ nerwicy na ból kręgosłupa lędźwiowego
Somatyczne problemy nerwicowe mogą objawiać się w różnych miejscach ciała, w tym także jako ból kręgosłupa lędźwiowego. Stres powoduje przewlekłe napięcie mięśni, a organizm pozostaje w stanie „walki lub ucieczki”. Mięśnie szyi, barków i dolnej części pleców pozostają napięte nawet bez fizycznego przeciążenia, co przyczynia się do przewlekłych dolegliwości bólowych.
Odmienny jest natomiast ból wywołany przez nieprawidłową postawę podczas pracy siedzącej – ten wynika ze statycznego przeciążenia i często poprawia się po rozciąganiu lub zmianie pozycji. Rozróżnienie tych dwóch rodzajów bólu jest kluczowe, by właściwie podjąć leczenie.
Warto podkreślić, że nasilenie objawów somatycznych nerwicy może być też modyfikowane przez uwarunkowania kulturowe czy genetyczne predyspozycje.